مشکلات ناشی از قند خون بالا چیست؟
افزایش قند خون با گذشت زمان، سبب بروز عوارضی می شود که تعداد زیادی از آنها قابل پیش گیری هستند و یا لااقل می توان روند پیشرفت آنها را آهسته تر کرد. افزایش قند خون می تواند به قسمت های مختلف بدن مثل قلب و عروق، کلیه، چشم و اعصاب صدماتی وارد سازد . دیابت می تواند مقاومت بدن نسبت به عفونت را کاهش داده و روند بهبودی را کند سازد . مشکلات د هان ودندان نیز از مشکلات نسبتاً شا یع در بیماران د یابتی هستند . با رعا یت نکا تی ساده در زندگی روزمره، می توان سلامت دهان و دندان ها را حفظ نمود.
دیابت چگونه به دهان ودندان آسیب می رساند؟
بیماران د یابتی که سطح قندخونشان کنترل نشده باشد نسبت به دیگران، بیشتر در معرض خطر ابتلا به بیماری ها ی لثه و از دست دادن دندان ها هستند . از طرف د یگر، عفونت ها ی لثه می توانند باعث افز ایش سطح قند خون شوند و در نتیجه کنترل د یابت را سخت تر کنند. بالا بودن قندخون به رشد میکروب ها کمک می کند، یک لایه نازک چسبناک با میکروب های زیاد (به نام پلاک ) روی سطح دندان ها ساخته می شود. به دنبال آن لثه ها قرمز، ملتهب، و متورم می شوند. در صورت بروز چنین وضعیتی وقتی به دندان مسواک می زنید دچار خونریزی از لثه می شوید.
بالا بودن سطح قندخون بیمار را در معرض خطر ابتلا به بیماری های لثه و از دست دادن دندان ها قرار می دهد.
سیگار کشیدن خصوصاً در افراد دیابتی بالا ی 45 سال میتواند منجر به بیماری های لثه شود . قرمزی و خونریزی در لثه، بعنوان اولین نشانه بیماری لثه محسوب می شو ند که این می تواند منجر به عفونت لثه و استخوان های نگهدارنده دندان شود . اگر التهاب پیشرفت نماید، لثه ممکن است از سطح دندان ها دور شود و دندان ها سست شوند. با ادامه این وضعیت ممکن است بیماران دندان های خود را از دست دهند.
مشکلات رایج دهان ودندان دربیماران دیابتی کدامند؟
مشکلات رایج دهان و دندان در بیماران دیابتی عبارتند از :
- پوسیدگی دندان ها
- بیماری لثه
- اختلال عملکرد غدد بزاقی
- عفونت های قارچی مثل برفک
- زخم وخشکی دهان
- کندی روند بهبود عفونت
- اختلال چشایی
چگونه میتوان متوجه شد که دهان ودندان صدمه دیده است؟
اگر یک یا چند علامت زیر را دارید ، بدانید که ممکن است دیابت سبب ایجاد آسیب به دهان و دندان شما شده باشد:
• قرمزی، تورم و التهاب لثه
• خونریزی لثه
• کشیده شدن لث هها به طرف پایین
• لق شدن و یا حساس شدن دندان ها
• بوی بد دهان
• نامناسب قرار گرفتن دندان مصنوعی که باعث آسیب به بافت لثه می شود.
قرمزی، التهاب، خونریزی لثه ها و بوی بد دهان از علایم شایع آسیب دیدگی دهان و دندان هستند.
چگونه میتوان سلامت دهان ودندان را حفظ نمود؟
• تا آنجا که ممکن است سطح قندخون را در حد طبیعی نگه دارید.
• حداقل روزی یکبار از نخ دندان استفاده کنید . نخ دندان به پیش گیری از تشکیل پلاک روی دندان کمک می کند . پلاک ممکن است سخت شود و در زیر لثه رشد کند و سبب ایجاد مشکلاتی شود. با استفاده از حرکتی شبیه اره کردن، به آرامی نخ را بین دندان ها بگذارید و از عمق دندان به بالا چندین بار حرکت دهید.
• بعد از هر وعده غذایی مسواک بزنید . از یک مسواک نرم استفاده کنید. هنگام مسواک زدن، پرز مسواک را به آرامی روی سطح لثه ها بکشید . حرکت مسواک باید ملایم و چرخشی باشد و مسواک را روی کناره ها و بالای هر دندانی بکشید.
• اگر چیزی روی سطح دندان چسبیده است آن را پاک کنید.
• از شخصی که دندان هایش را خیلی خوب تمیز نگه داشته است بخواهید که نحوه مسواک زدن و نخ کشیدن را به شما نشان دهد و همچنین از او بپرسید که از چه خمیردندان و مسواکی استفاده می کند.
• اگر متوجه وجود مشکلی در دندان یا دهان خود شدید به دندانپزشک مراجعه کنید.
• اگر در دهان خود متوجه زخم، قرمزی، خونریزی از لثه، یا پایین کشیده شدن و یا دور شدن لثه از دندان ، یا زخم عفونی و یا زخم ناشی از دندان مصنوعی شده اید به دندان پزشک مراجعه کنید.
• دهان و دندان خود را تمیز نگاه داشته و دوبار در سال به دندان پزشک مراجعه کنید.
• به دندان پزشک بگویید که دیابت دارید.
• اگر دندان پزشک در دهان و دندان شما مشکلی تشخیص داد دستورات پزشک را تا بهبود نهایی پی گیری نمائید.
• اگر سیگار می کشید از پزشکتان بخواهید که روش های ترک سیگار را به شما آموزش دهد.
دندانپزشک چگونه میتواند از دهان ودندان شما مراقبت کند؟
• با جرم گیری و کنترل کردن وضعیت دهان و دندان (سالانه دو مرتبه)
• با آموزش نحوه مسواک زدن و نخ دندان
• با اطمینان از اینکه دندان های مصنوعی در جای مناسب قرار گرفته اند.
اگر از داروهایی که قندخون را پایین می آورند استفاده می کنید باید با صلاح دید پزشک و یا دندان پزشک خود ، بهترین روش را برای مراقبت از شرایط هیپوگلیسمی (افت قندخون ) اختیار کنید تا در طی کار دندان پزشکی دچار مشکل نشوید . ممکن است برای این منظور لازم باشد که به هنگام مراجعه به دندان پزشکی با خود غذا یا دارو ببرید.
اگر دهان شما بعد از کار دندان پزشکی دچار زخم شد ممکن است نتوانید برای چند ساعت یا چند روز غذا بخورید ، در این صورت باید با پزشکتان مشورت کنید تا بدانید که:
• مصرف چه غذاهایی در این شرایط برای شما مناس بتر است.
• در چه زمان هایی لازم است قندخون خود را کنترل کنید.
منبع : پژوهشکده علوم غدد و متابولیسم دانشگاه علوم پزشکی تهران